Rodindoi phanglimata mashkar Rromani kultura hai e niva tolmachimaski
Translation Romani
Sayek si diyalekto e Rromani shib?

Diyalekturya si sosyalni worka redjyonalni parruyimata ekha shibako ka den-duma ekh grupo lokalno ando spesifikno than hai vakto.  But lingwisturya kerdine buki te thon ande kategoriyi  le but diyalekturya la Rromanya shibako. Si phari buki te thol-pe ekh diyalekto and ekh kategoriya spesifikno veska  le lingwisturya chi san swagdar de akordo anda so kerel ekh diyalekto. Migratsiyi, tradimos/phirimos hai beshimos  and ekh than keren phare problemurya ande klasifikatsiya  kai si fundime pe mishto-zhangle strukturiyi thai kategoriyi. Ekh trayimasko zumayimos, ka si xamasko, propozil struktura te divizil le diyalekturya Rromane katar ekh diviziya Vlax / non-Vlax.  Katar istorikalno perspektivo, Vlax lel angali le diyalekturya kai den-duma Rromane vitsi thai penge vitsange shave kai sas rrobi  ande l’ phurane Moldaviya thai Vlaxiya kai sas Dasimata telal e Imperiya Otomanitsko  (Akana o moderno Rumuniya). Kakale diyalekturya si len but swaturya katar e Rumunitska. Ekha lender, Kalderashitska, si o diyalekto kai den-duma le mai but Rroma ande lumiya hai kako diyalekto butivar  avel o fundo  kai keren le Rroma sikade ekh sare-themengo diyalekto kai den-duma but Rroma akana ande sare-themenge forumi.

Ages, le mai but lingwisturya ande Rromane-studiyi preferin te thon le 80 Rromane diyalekturya ando shtar bare grupurya, Balkanitsko, Chentralno/Mashkaruno, Norditsko thai Vlaxitsko. Wuni lingwisturya dikhen e evolutsiya  thai le diferentsiyi mashkar le diyalekturya palal le mai bare telazurya migratsiyange Rromane thai o duryarimos kakale telazuryange. An aver swaturya, Kodole diyalekturya kai si mai pashal ka o estikano “chentro polekrako” ande Indiya thai ka o westikano “chento le etnikalnone konsolidatsiya”  ando Vizantiya ande Anatoliya si len  wuni  shibake fetsi  kai hulaven kakale diyalekturya katar lenge mai phurane evolutsiyi. Le  avre diyalekturya katar le mai phurane telazurya ando Balkano, Ivropa thai avre thema, sikaven mai but worka mai xansi swaturya kai avile katar avre Gazhikane shiba sar kakale diyalekturya parrudyili.  Kodo phendo, si but hulade halyarimata  mashkar o Rromano narodo kai den-duma aver-fyalo diyalekturya espesyalnones  pe wuni fetsi la shibake.

Sa diyalekturya Rromane azbadine katar o kontakto avre shibansa ande l’ thana kai den-pe duma. Ande wuni thana la lumiyako, le diwanitorya le diyalektonge kidine  na ferdi le swaturya le themeske numa thai-vi e struktura gramatikno katar e themeski shib savesa won si ando kontakto. Kako nakhlo ande Shpaniya, vash egzemplo. Sar shai halyaras o standardo sare-themengo Rromani shib kai baryol  si likido sar o pai thai le Rroma ande l’ thema diferentni zumaven te ramon/skriyin ande l’ alfebeturya Gazhikane le themenge kai beshen.  Sar si ando do-shibange thai bute shibange sosyetaturya, Rromane diwanitorya haznin swatonenge-parruyimata ande penge diwanurya. Sa kakale shpidimaske treyabi  kethane azhutil amen te halyaras kana dine-fatsa  ku ekh istorikalno palazheniya kai nai len teritoriya natsionalno Rromani, sar zumaven  le Rromane zhene te keren halyarimos pe ekh sare-themengo standardo thai sare-themengo alfabeto vash e Rromani shib inkyal le granitsi bute themenge ashel ekh phari munka te rezolvil-pe.

Referentsiyi:

Courthiade, Marcel and Alain Reyniers (eds), "Langue et culture: approche linguistique", Études tsiganes, Vol. 2, No. 22, Paris: Études tsiganes, 2005.

Hancock, Ian (1995), A Handbook of Vlax Romani, Columbus: Slavica Publishers, Inc.

Langues et cité, June (9), Special issue on the Romani language, Paris: Observatoire des pratiques linguistiques, Ministère de la Culture et de la Communication, 2007.

Matras, Yaron (2002), Romani. A Linguistic Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.

Proctor, Edward (2008), Gypsy Dialects. A selected annotated bibliography of materials for the practical study of Romani, Hertfordshire: University of Hertfordshire Press.

Romani Project, School of Languages, Linguistics and Cultures at the University of Manchester, retrieved 4 Sept 2011 at http://romani.humanities.manchester.ac.uk/.

ROMLEX -- Romani dialect groups.


Translation Romani

Kolkorro Rromano swato Other Romani Word
Lashi baxt (Kalderash)
Bah(x)talipe(s)ha|Bah(x)ta(s)ha (Gurbeti)
But baxt! (Lovari)
Sukar/latchi baxt (Xoraxane)
 Good luck (EN)  Boa sorte (PT)  Bonne chance (FR)  Buena suerte (ES)  Viel Glück (DE)  Sok szerencsét (HU)  Buona fortuna (IT)  Bol şans (TR)  Hodně štěstí (CS)


Kames te tolmachis kakya patrin?
Kamas-manges te tolmachis kako artikulo ande kiri shib? Te plachal tut, trade tiri tolmachiya ka translation@translationromani.net. Yekh data kana parrudyilo, kam-avel ankalado po saito.