Çeviri ve Roman Kültürü
Translation Romani
Görsel Sanatlar

Görsel Sanatlar resim, boyama, heykel, tasarım ve son olarak yeni medya (ve bilgisayar) sanatı dâhil çeşitli sanatsal biçimlerini bir araya getiren bir kavramdır. Akademik ince sanat ve dini sanattan, dekoratif sanatlar ve yeni medya donanımlarına kadar tarihsel olarak görsel sanatın birçok farklı çeşit ve türleri mevcuttur. Estetik güzellik, entelektüel düşünce ve yetenek ile ustalığın bileşimi "sanatın" statüsünü geleneksel olarak bir nesneye atfetmiştir. Farklı gelenekler (kültürler ve tarihi dönemler) dâhilinde sanatı tanımlama kıstasları değişiklik göstermiştir. Sanat tarihçileri ve eleştirmenleri çoğunlukla "güzel sanatları" işlevselliğin ve nesneden fayda sağlamanın soyut bir entelektüel, yaratıcı fikir veya kavrama nazaran daha ön plana çıktığı "sanat ve el sanatlarından" ayırmıştır. Kurumlar ve sürekli müşteriler tarafından desteklenen ideolojiler tarih boyunca estetik standartlarını belirlemiştir. Aynı şekilde, tarihi olaylar (savaşlar, şiddet ve ekonomik gerçekler) var olan sanat ilişkilerini tüm dünyaya yaymıştır. 20. yüzyılın sonlarında postmodernizm akımı sanatın "anlamını" yeniden tanımlayarak onu objektiften sübjektife doğru kaydırmıştır. Bu sebeple, yeni çağdaş sanatta yaratılan bir eserin değeri, tavırları ve kişisel tecrübeleri ile anlamlı bir sanatsal deneyiminin oluşmasına katkıda bulunan izleyicilerin katılımıyla ortaya çıkar. Teknoloji yardımıyla görsel kültürün artan oranda yönlendirdiği çağdaş dünyada görsel sanat çalışmaları sanatsal yapımı sadece sosyal ve politik tarih açısından değil aynı zamanda temsili görüntünün gerekliliğini anlayan bir gösterge bilim olarak anlamaya çalışır. Bu durum, izleyicilerin çok kapsamlı görüntüleri nasıl tanıyıp, yorumlayarak analiz edeceklerini tanımlayan bir görsel okuryazarlık kavramı üzerinde tekrar düşünülmesini gerekli kılmıştır.

Kültürel açıdan başkaları tarafından temsil edilen onlarca yıldan sonra Roman görsel sanatçıları artık kendi adlarına resmi ve kurumsal dünya kültürüne kabul edilmeye başlamıştır. Sanatçı olarak, sanat eserlerinin nihayetinde Roman kültürünün değişik yüzlerini bilinçli olarak temsil etme üzerine yoğunlaşıp yoğunlaşmamak veya sadece yaşamlarının ve deneyimlerinin bir parçası olan Roman kimlikleri hakkında bilgi sahibi olmayı seçmek konusunda kanuni haklarını kullanmaktadırlar. Geleneksel olarak uluslararası pazarda yetersiz temsil edilen diğer etnik ve kültürel toplulukların durumunda olduğu gibi yine de Roman sanatçılar, çalışmalarını izleyen diğerlerinin bu sayede Roman kültürünün daha az bilinen veya yanlış anlaşılan yönlerinin antropolojik veya etnografik portrelerini bulmayı ümit ettiği bilgi ile mücadelelerine devam etmektedir. Buna rağmen Roman sanatı her bir bireyin kendine ait sanatsal görüşüne göre, hatta tüm dünyada Roman deneyimini oluşturan birçok dilsel, kültürel ve tarihi boyutları değişik ölçülerde yansıtarak değişmektedir. Bunlara Porrajmos, ayrımcılık ve zulüm, gibi deneyimlerin tanımları ile Hint kökenleri, yolculuk ve göçebelik ile bağdaştırılan semboller dâhildir. En bilinen Roman sanatçıları arasında: Soykırımdan kurtulan Stojka ailesinden Ceija Stojka (Avusturya), Karlis Rudevics (Litvanya), Gabi Jimenez (Fransa), János Balázs (Macaristan), István Szentandrássy (Macaristan), Daniel Baker (İngiltere), Katarzyna Pollok (Ukrayna/Polonya), Sandra Jayat (İtalya), Bruno Morelli (İtalya), ve Helios Gómez (İspanya) bulunmaktadır. Macar ressam Zoltán Ádám Roman portreleri serisiyle ün kazanmış ve yine Roman asıllı Macar Tímea Junghaus Roman ressamları hakkında sanat tarihi perspektifinden yazmıştır. Son zamanlarda Biennale di Venezia’da  (2007) bulunan Roman müzikholü bazı Roman sanatçılara bir mekân olmuştur. Birçok Roman ressam ve görsel sanatçılar özellikle şiir olmak üzere yaratıcı yazılar da yazmaktadır.

İlgili Referanslar:

ACB Galéria (ed), Ádám, Zoltán. Festmények-Akvarellek-Rajzok. 2002-2004, Budapest (2004).

Cigány Kulturális és Közművelődési Egyesület (ed), Alkotások Az - Erdős Kamill Cigány Múzeum - Képzőművészeti Anyagából, Pécs (2005).

Courthiade, Marcel (ed), "Un peintre rrom de Hongrie: Balázs, János (1905-1977)", Missives (Paris: Société littéraire de La Poste et de France Télécom, 2002) (225) 48-49.

Kerékgyártó, István (2007), Szentandrássy István, Budapest: L`Harmattan Kiadó / Kossuth Klub.

ROMBASE, "Personalities", University of Graz, Austria. Available online.

Stoffers, Nina, "Review: The forgotten Europeans. Art of the Romanies, Romanies in art; Modernity from Tradition. Perspectives on Romani/Gypsy cultures", Romani Studies (Liverpool: Liverpool University Press, June 2010) (20, 1) 94-99

Stokstad, Marilyn (2002), Art History. 2nd Edition. Vols 1 & 2, Upper Saddle River: Prentice-Hall, Inc.


Translation Romani

Romanca söz Other Romani Word
Mai lashi tiri ryat (Kalderash)
Sov lačho|Lačhi jrat (Gurbeti)
Lashi ratyi, te del o sunto, drago Del! (Lovari)
Lokhi ti rat (Xoraxane)
 Good night (EN)  Boa noite (PT)  Bonne nuit (FR)  Buenas noches. (ES)  Gute Nacht (DE)  Jó éjt (HU)  Buonanotte (IT)  Iyi geceler (TR)  Dobrou noc (CS)


Bu sayfayı çevirmek ister misiniz?
Bu makaleyi kendi dilinize çevirmek ister misiniz? Lütfen çevirinizi translation@translationromani.net adresine gönderin. Çeviriniz edit edilecek ve buraya konacaktır.