Rodindoi phanglimata mashkar Rromani kultura hai e niva tolmachimaski
Translation Romani
Prindjardi ofitsyalnones e Rromani shib?

Etnikalni grupurya shai te prindjardyon thai arakhime sar ofitsiyonalni minoriteturya and ekh spesifikno natsiyako-them worka redjono. O dimos  kategoriyako ofitsyalno ka ekh manush anel pesa o shaimos lenge te lel penge prindjarimos  legalno, representatsiya, hataya shibake, sikayvimos thai hataya tolmachimaske. O lumiyako Rromano narodo si istorikalnones maladine pa pengi mutuwalno istoriya thai eritansiya, numa pengi istoriya sikavel ke beshen ages ande but aver-fyalurya thema ande lumiya. O prindjarimos ofisiyalno vash ekh grupo etnikalno worka minoriteto  normalnones anel pesa e tribuyala te dinyol o spesifikno identitate le gruposko. Vash o Rromano narodo, e problem te kerdyol  mutuwalno maladimos kai pakivil egalonones le diferenti obichaya shibake thai kulturalni le gruposki inkyal le granitsi natsiyonalenge si ekh bari problema ande lumiya agasuni. De but bersha, Rromane aktivisturya katar but thema rodine te keren thai thol ando than but fyalurya adjendi kai shai maladyon le diferentni  grupurya lokalni pa halyarimata le kola kai azban savorrengo thai kai si hulade sar e diskriminatsiya thai persekutsiya, e shib, le monge obichaya, e kultura, ke-kola. O kerimos kasavo Rromano identitate mekel le aktivisturya te kerel buki sar avokaturya  le Rromenge komunitaturya te lel penge hataya konkretóske; Kakale hataya shai te aven legalni, sosyalni, kulturalni thai shibake. Te mangen status sar minoriteto ofitsyalno, le avokaturya musai te prindjaren e definitsiya legalno “minoritetosko”  mashkar le mai bare populatsiya Gazhikane ando spesifikno natsiyako them works redjono sar kodo si ramome ande konstitutsiya worka karta lokalno. Etnikalno, minoriteto vai grupurya natsiyonalni si tolmachime politikalnones mashkar le lokalni strukturi gubernonge thai-vi pala lokalni zakoya. Nai sayek anavyarde pala yekh-fyalo kriteriya, nitala le grupurya si len yazno patreto vash pengo maladino identitate.

Rromani prindjardyili thai/worka shib ande diferentni thana ka diuferentni istoriyake vekurya. Vash egsemplo, ando bersh 1925, e Uniya Soviyetiko dyas o status natsiyalako minoriteto hai w woya te aven sikade Rromanes. Ande l’ Americhi, e Kolombiya pfisyalno prindjardyas Rromani sar ekh grupo etnikalno ando bersh 1999 thai dyas arakhimasko status ando 2010. Avre inistiativi thodinyile ando than  istorikalnones ande Republika Makadonitsko, ande Serbiya, ande Bosna thai Hertzegovina, ande Sloveniya, e Republika Chexiko, E Republika Slovakitsko, ande Rumuniya, ande Polska, ando Ungriko, ando Nyamptso, ando Bechi, ande Olandiya, ande Xervatiyaa, ande Rusiya, ande Norvega, ando Shwedo thai ande Finlandiya. Wuni thema  thodine ando than e European Charter for Regional and Minority Languages (Karta Ivroposki vash Redjonalno  worka Minoritetenge Shiba) hai ginde e Rromani shib mashkar penge shiba minoritetenge. Numa, nitala e Rromani shib si prindjardi ofitsiyalnones, le gubernya kai representin kakale thema sayek chi implementin le initsiyativi kai shai promotin kokretnones that pravaren le hataya sosyalni, kulturalni, shibake, politikalni that legalni le komuniteturiyange won phenen ke arakhen.  Aver fyal si, mai palal katar o perimos le komunizmosko ande estikani Ivropa, but Rroma xasardyas penge natsiyonaliteturya.

Referentsiyi:

Karanth, Dileep (ed), Danger! Educated Gypsy. Selected Essays. Ian Hancock, Hertfordshire: University of Hertfordshire Press, 2010.

LeBas, Damian and Acton, Thomas (eds), All Change! Romani Studies through Romani eyes (Hertfordshire: University of Hertfordshire Press, 2010).

Matras, Yaron (2002), Romani. A Linguistic Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.

O`Nions, Helen (2007), Minority Rights Protection in International Law. The Roma in Europe, Hampshire: Ashgate Publishing Ltd.

Romani Project, School of Languages, Linguistics and Cultures at the University of Manchester, retrieved 4 Sept 2011 at http://romani.humanities.manchester.ac.uk/whatis/status/recognition.shtml.

Sigona, Nando and Trehan, Nidhi (eds), Romani Politics in Contemporary Europe. Poverty, Ethnic Mobilization, and the Neoliberal Order (New York: Palgrave Macmillan, 2009).

Vermeersch, Peter (2006), The Romani Movement. Minority Politics & Ethnic Mobilization in Contemporary Central Europe, New York, Oxford: Berghahn Books.

 


Translation Romani

Kolkorro Rromano swato Other Romani Word
Des duma...? (Kalderash)
Vačare(s)h tut...? (Gurbeti)
Vorbisares…? (Lovari)
Kera lafi …? (Xoraxane)
 Do you speak…? (EN)  Você fala …? (PT)  Parlez-vous…? (FR)  ¿Habla usted …? (ES)  Sprechen Sie…? (DE)  Beszélsz…? (HU)  Parla…? (IT)  ... biliyor musunuz? (TR)  Mluvíte … ? (CS)


Kames te tolmachis kakya patrin?
Kamas-manges te tolmachis kako artikulo ande kiri shib? Te plachal tut, trade tiri tolmachiya ka translation@translationromani.net. Yekh data kana parrudyilo, kam-avel ankalado po saito.